Υπερτροφές ή superfoods ονομάζουμε τις τροφές που είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, όπως καλά λιπαρά οξέα, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και αντιοξειδωτικές ουσίες. Δεν είναι όμως από μόνες τους “μαγικές”. Πρέπει να είναι μέρος ενός ολοκληρωμένου και ισορροπημένου τρόπου διατροφής όπως είναι η μεσογειακή, για να μας χαρίσουν τις ωφέλιμες ιδιότητές τους.
Ευτυχώς η πατρίδα μας είναι πολύ πλούσια σε τέτοιες τροφές και θα χρειαστούμε κι’ άλλα άρθρα για να τις ονοματίσουμε όλες.
Ο χαμηλός θάμνος του θυμαριού, που φυτρώνει σε πετρώδη μέρη, είναι χαρακτηριστικό του Ελληνικού τοπίου. Τα άνθη του αγαπούν και επισκέπτονται συχνά οι μέλισσες και μας χαρίζουν το θυμαρίσιο μέλι. Το θυμάρι μυρίζει υπέροχα, νοστιμίζει το φαγητό και ταυτόχρονα έχει πολλά αντιοξειδωτικές και θεραπευτικές συνάμα ιδιότητες. Είναι από τα παλαιότερα και πιο αξιόπιστα βότανα. Το θυμάρι καταπραϋνει τη δυσπεψία, ενισχύει τα επίπεδα σιδήρου, ανακουφίζει από το κρυολόγημα, αποτελεί φυσική θεραπεία για τον βήχα, βελτιώνει την όραση λόγω βιταμίνης Α, ρυθμίζει την πίεση του αίματος, δυναμώνει τα οστά, μειώνει την φλεγμονή, εξουδετερώνει τα βακτήρια και προστατεύει το καρδιαγγειακό σύστημα.
Το ιπποφαές είναι καρπός ενός φυλλοβόλου θάμνου που αν κλαδευτεί σωστά παίρνει το σχήμα δέντρου, όπως της ελιάς. Πήρε το όνομα του από τις λέξεις ίππος (άλογο) και φάος (φως, λάμψη). Η επιστήμη επιβεβαιώνει την θεραπευτική του χρήση και σήμερα καλλιεργείται σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Ονομαστό είναι το ιπποφαές της Αιανής Κοζάνης. Χρησιμοποιούμε κυρίως τον καρπό του φυτού, τον χυμό του καρπού και το λάδι του. Κυκλοφορεί σε μορφή κάψουλας (συμπληρώματα διατροφής), σε έλαιο (η πιο ισχυρή μορφή), σε σκόνη, σε αποξηραμένη μορφή και ως φρέσκο φρούτο σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα και σε επιλεγμένα σούπερ μάρκετ. Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (15 φορές μεγαλύτερη από αυτή που περιέχεται στο πορτοκάλι), σε βιταμίνη Ε, σε καροτενοειδή που είναι πρόδρομοι της βιταμίνης Α, σε πολύτιμα λιπαρά οξέα, σε αμινοξέα ( 18 διαφορετικά με τα 8 από αυτά απαραίτητα για τον οργανισμό), σε αντιοξειδωτικά καθώς και σε ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο, χαλκό, κάλιο, νάτριο, σελήνιο και ψευδάργυρο. Να θυμάστε ότι το φθηνό κινέζικο ψημένο ιπποφαές δεν έχει καμιά διατροφική αξία.
Η κάππαρη είναι ένα μικρό ανυπότακτο φυτό που φυτρώνει κυρίως δίπλα στη θάλασσα και σε βραχώδη εδάφη. Τα άνθη της, στο στάδιο που είναι ακόμα οφθαλμοί, μαζεύονται και τοποθετούνται μέσα σε αλατισμένο νερό και ξύδι. Αυτή είναι η γνωστή κάππαρη που κυκλοφορεί στην αγορά, η οποία συλλέγεται Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο. Μαζί με τα καππαρόφυλλα χρησιμοποιούνται σε σαλάτες και πολλές ακόμα συνταγές. Έχουν πικάντικη γεύση, μοναδικό άρωμα και πολύ λίγες θερμίδες. Λόγω της επεξεργασίας της περιέχει αρκετό αλάτι, αν θέλετε να το μειώσετε, πρέπει να την ξεπλύνετε πριν την καταναλώσετε. Περιέχει πλήθος βιταμινών Α, Ε, C, και Κ, αρκετή πρωτεϊνη, φολικό οξύ, ασβέστιο, μαγγάνιο, σίδηρο, μαγνήσιο, χαλκό, σελήνιο, λιπαρά οξέα, φυτικές ίνες και πολύτιμες αντιοξειδωτικές ουσίες. Το αφέψημα της αντιμετωπίζει τις κολπικές μυκητιάσεις. Είναι επίσης γνωστή για την πρόληψη της συμφόρησης στο στήθος, ενυδατώνει το δέρμα και καταπολεμά την ξηρότητα του. Συμβάλλει στη θεραπεία διαταραχών του δέρματος όπως η ερυθρότητα, ο ερεθισμός και τα σπυράκια. Χρησιμοποιείται στα τσιμπήματα από σφήκες και στα δαγκώματα φιδιών, και συχνά σε προιόντα περιποίησης μαλλιών.
Το τσάι του βουνού είναι από τα πιο δημοφιλή βότανα της Ελληνικής υπαίθρου με 17 περίπου αυτόφυτα είδη σε ορεινές και πετρώδεις περιοχές. Είναι γνωστό σαν ελληνικό τσάι. Δεν περιέχει καφεϊνη, γι αυτό και μπορείτε να καταναλώσετε αρκετά φλιτζάνια μέσα στην ημέρα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κρυολογήματος. ακόμα και λίγο πριν τον ύπνο. Περιέχει πολύτιμες αντιοξειδωτικές ουσίες. Αντιμετωπίζει αποτελεσματικά κρυολογήματα, ρινική συμφόρηση, αναπνευστικά προβλήματα και τον επίμονο βήχα. Ανακουφίζει από τον στομαχόπονο και τη δυσπεψία. Είναι τονωτικό, διουρητικό και ισχυρά στυπτικό ενάντια σε διάρροια και κολίτιδα. Είναι όμως και καταπραϋντικό, εφιδρωτικό, αποτοξινωτικό, θερμαντικό και σπασμολυτικό για το αναπνευστικό. Βοηθά στην αναιμία χάρη στο σίδηρο που περιέχει, ενισχύει το ανοσοποιητικό, δρα αγχολυτικά και συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου χάρη στις πολλές αντιοξειδωτικές ουσίες του. Η μεγάλη ζήτηση του φυτού τα τελευταία χρόνια το απειλεί με εξαφάνιση.
Η μαύρη σταφίδα ή μαύρος χρυσός αποτελούσε το νούμερο ένα προϊόν εξαγωγής (κατά τον 19ο αιώνα) και βασικό στοιχείο της διατροφής των Ελλήνων. Η σταφίδα για την Ελλάδα ήταν ότι ο καφές για την Βραζιλία είχε πει κάποτε ο Ξενοφών Ζολώτας! Εκλεκτές οι σταφίδες βόρειας και δυτικής Πελοποννήσου, Αχαίας, Ηλείας, Μεσσηνίας, Ζακύνθου και Κεφαλλονιάς με πιο ονομαστή την κορινθιακή. Η σταφίδα ακόμα και ψημένη σε παξιμάδια, κέικ ή ψωμί συνεχίζει να διατηρεί τις ευεργετικές της ιδιότητες. Είναι πλούσια σε κάλιο, μαγνήσιο, σίδηρο, βιταμίνη C, διαιτητικές ίνες, προβιοτικά και πολυφαινόλες. Έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη λόγω της φρουκτόζης που περιέχει. Γι’ αυτό το λόγο είναι η τέλεια θερμαντική τροφή για τους ορειβάτες.
Το 1996 η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέταξε τα φυστίκια Αιγίνης ως ” Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης.”. Τα φυστίκια Αιγίνης περιέχουν καλά λιπαρά και χαμηλές θερμίδες. Είναι εξαιρετική πηγή φυτικών ινών, που ρυθμίζουν αποτελεσματικά την λειτουργία του πεπτικού συστήματος, και χαρίζουν αίσθημα πληρότητας σε σχέση με άλλα σνακ. Είναι πλούσια σε βιταμίνη Ε και συμβάλλουν στην υγεία του δέρματος, ενώ λόγω βιταμίνης Β6 που περιέχουν, ενισχύουν το ανοσοποιητικό αλλά και νευρικό σύστημα. Βοηθούν την καλή ποιότητα των μαλλιών και μπορούν να αποτρέψουν ακόμα και την τριχόπτωση λόγω ποικιλίας λιπαρών οξέων που περιέχουν. Συμβάλλουν στην καλή όραση και δρουν ενάντια στην εκφύλιση της ωχράς κηλίδας λόγω των αντιοξειδωτικών που περιέχουν και προστατεύουν τους ιστούς από τις φθορές που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες.
Ευτυχώς δεν ολοκληρώσαμε! Θα επανέλθουμε σύντομα!!
Βιβλιογραφική πηγή: Υπερτροφές της Ελληνικής Γης , Δρ Δέσποινα Κατσώχη
Οδηγός διατροφικής θεραπείας, Αννα Κανέλλου
Namaste
